Συντομο βιογραφικό
Γεννήθηκε το 1867 στην Πολη και μεγάλωσε στην Ζάκυνθο. Αργότερα μετακομισε στην Αθηνα οπου εργάστηκε σαν δημοσιογράφος σε εφημεριδες και περιοδικά. Ξεκινησε να σπουδάζει Φυσική και Μαθηματικά αλλά δεν τελείωσε ποτέ. Το 1894 ανέλαβε τη διεύθυνση της Εικονογραφημένης Εστίας, το 1896 έγινε αρχισυντάκτης του περιοδικού Η Διάπλασις των Παίδων. Από το 1901 ως το 1912 δημοσίευε στο περιοδικό Παναθήναια λογοτεχνικά έργα και μελέτες και από το 1912 άρχισε να συνεργάζεται με το Εθνος, γράφοντας μυθιστορήματα σε συνέχειες. Το 1927 ίδρυσε το περιοδικό Νεα Εστία του οποίου ήταν διευθυντής ως το 1934. Πέθανε το 1951. Έγραψε πάνω από 80 μυθιστορήματα και πλήθος διηγημάτων καθώς και θεατρικά έργα και κριτικές.
Εργο
Ο Ξενόπουλος ειναι από τους συγγραφείς που αγαπούσα πολύ μικρή και έχω διαβάσει σχεδόν τα πάντα (αν και μου έχουν ξεφύγει διάφορα συγκλονιστικού ενδιαφέροντος όπως αυτό με τον τέλειο τιτλο ᾽Ἀπό την κουζίνα στο χαρέμι᾽᾽). Στην Ερμούπολη στην οποία μεγάλωσα ο Ξενόπουλος ζει και βασιλεύει. Η δημοτική βιβλιοθήκη έχει τα άπαντα καθώς και τεύχη της ᾽Διάπλασης των παίδων᾽ και τα έργα του ακόμα κυκλοφορούν και στα βιβλιοπωλεία. Οταν ομως ήμουν μικρή ήταν ο αγαπημένος συγγραφέας όλων. Τα θεατρικά του επίσης παίζοταν συχνά από τους τοπικούς εξαιρετικούς ερασιτεχνικούς θιάσους και σε σχολικές παραστάσεις. Τον κάναμε και στο σχολείο. Τον πηγαίναμε δώρα σε γιορτές, γενέθλια και σε συγγενείς στο νοσοκομείο με καλλιτεχνική αφιέρωση ( κυρίως απο τις εκδόσεις Βλάσση με τα σομον-καφέ εξώφυλλα με ένθετες φωτος σε αναπαράσταση εποχής).
Οι λόγοι της επιτυχίας πολλοί. Πρώτον ο Ξενόπουλος καθιέρωσε το λεγόμενο ᾽ἀστικό μυθιστόρημα᾽ και μάλλον ταυτιζόμασταν καθότι δεν ειχαμε και πολλά βιώματα απο λόγγους, βουνά, προβατάκια και ραχούλες ούτε καν απο γραφικά νησάκια. Για χρόνια πίστευα πως μερικά εργα λάμβαναν χώρα στην Ερμούπολη ἀποψη που ενθάρρυναν και οι καθηγητές στο σχολείο. Θυμάμαι κάποιες αναφορές (οι ήρωες να έρχονται συχνά για δουλειές ή να κατάγονται απο κει αλλά τωρα μπορεί να κάνω και λάθος διότι απλά μου φαίνοταν πολύ οικεία τα σκηνικά που περιέγραφε). Ισως να οικοιοποιηθήκαμε τον Ξενόπουλο γιατί οσοι συγγραφεις ανέφεραν τα ηθη και τα έθιμα του εν λόγω τόπου (Καραγάτσης, Ροίδης, Λιλίκα Νάκου) το έκαναν με διάθεση κριτική και περιπαικτική (για να το πούμε ευγενικά). Ο Ξενόπουλος περιέγραφε την αστική ζωή με διάθεση λατρείας και μας θύμιζε εμμέσως την Ερμούπολη στις μεγάλες δόξες της πράγμα που μας άρεσε γενικώς να φαντασιώνουμε. Για αυτό και ήταν πολύ δημοφιλής στην Σύρο αν και σχεδόν ολα τα έργα διαδραματίζονται σε Ζάκυνθο και Αθήνα.
Επαθα πολιτισμικό σοκ οταν διαπίστωσα πως αυτό δεν συνέβαινε στην υπόλοιπη Ελλάδα και θεωρούσαν πως εισαι και κομματάκι γραφικός αν δηλώνεις την αγάπη για τον Ξενόπουλο.
Τα έργα
Αυτό που κατέστρεψε την υστεροφημία του Ξενόπουλου ειναι η εργατικότητα του. Οταν γράφεις τοσα δεν μπορεί να ειναι ολα αριστουργήματα πως να το κάνουμε, άνθρωπος εισαι καλο θα ηταν να προσέχει και ο εκδότης τι κυκλοφορεί.
Ο Ξενόπουλος ήταν επαγγελματίας παραμυθάς και έγραφε με το κιλό. Αν ειχε εκδοσει το ένα πέμπτο θα θεωρουταν ακόμα μεγάλος αλλά θα χἀναμε πολλές απολαυστικές σελίδες διότι κυρίες και κύριοι το μεγάλο ταλέντο του Ξενόπουλου δεν ηταν τοσο η ηθογραφία, η γλαφυρή εικόνα της αστικής τάξης των αρχων του 20ου αιώνα σε σχέση με το πόππολο κτλ. που έχετε ισως ξανακούσει αλλά το οτι γράφει για το σεξ. Και οταν λέμε γράφει, γράφει. Καλύπτει ολο το φάσμα από την απλή επιθυμία στην εμπορευματοποιήση, το γυναικείο σώμα ως φετίχ της ανδρικής τιμής ή φαντασίωσης και κυρίως λέει απλά και κατανοητά το προφανές πλην ανήκουστο πως και οι γυναίκες έχουν λόγο πάνω στο θέμα και δεν ειναι μονο θυματα ή φαμ φατάλ αν και στα έργα του εχει αρκετές και απο τα δυο. Πολλά βέβαια μοιάζουν ξεπερασμένα, άλλα όμως όχι, και κάποια ειναι μοναδικά πρωτότυπα όπως η ᾽Γκιοβάννα᾽ (νομίζω πως ειναι αυτή) που δεν βρίσκει γαμπρό αν και κουκλάρα διότι ᾽το σώμα της ειναι σαν μην έχει βάρος᾽ και τέλος πάντων ο άντρας ο σωστός θέλει και την αφή και οχι μονο φατε ματια ψαρια οπόταν ολοι οσοι παίρνουν μια γευση από Γκιοβάννα φεύγουν τρέχοντας. Ναι εντάξει με τέτοιο θέμα άλλος θα έκανε κάτι αντάξιο του Μπατάιγ ή του Απολλινέρ αλλά αυτό είναι θρεντ για τον Γρηγόρη Ξενόπουλο ο οποίος απλώς μας λέει την ιστορία. Το αγαπημένο μου όλων ειναι Ὀ κατήφορος᾽ όπου η Ρόζα, κορη καλης οικογένειας καταλήγει σε πορνείο και παρασύρει μαζί και την δύστηχη υπηρέτρια της που ήταν ένα απλό φτωχό πλην τίμιο κοριτσι του λαού. Τα κινητρα της Ρόζας δεν ειναι μονο οικονομικά και δυστηχώς έχει σπαρακτικό τέλος που με είχε αφήσει άφωνη και πολύ δυστηχή και δεν της άξιζε της κακομοίρας. (μηπως να ανοιξω θρεντ με θέμα τους λογοτεχνικούς ήρωες μου που τράβηξαν τα πάνδεινα πριν το μοιραίο; έχω βαρεθεί να γράφω για τραγωδίες!). Ακολουθεί η περίφημη τριλογία των αντιθέσεων ᾽Πλουσιοι και φτωχοι᾽, ᾽Τιμιοι και άτιμοι᾽ και το (ελαφρά κωμικό) ᾽Τυχεροί και άτυχοι᾽ έργα επίκαιρα και τώρα ειδικώς το νούμερο δυό που μαντέψτε ποιοι τα πάνε περίφημα και ποιοι οχι. Επεται η κατηγορία ᾽υποκρισία σε σχέση με θέματα τιμής᾽ με το κωμικό Ὀ Κοσμος και ο Κοσμάς᾽ (ειχα και στολή ᾽Φιορούλα᾽ στις απόκριες τέτοιο σουξέ ο Ξενόπουλος!) και το σοκαριστικό Ἠ τιμή του αδερφού᾽. Επίσης οι ηρωίδες που αγαπούν τρελλά άντρες που δεν αξίζουν τις θυσίες τους η Στελλα Βιολάντη (και σε θεατρικό), η Φωτεινη Σαντρή και ο Κοκκινος Βράχος. (και άλλες αλλά μου διεφευγουν αυτη τη στιγμή ειναι και αργά). Στα θεατρικά να πούμε το κλασσικο ᾽Μυστικο της κοντέσας Βαλέραινας᾽ και τον ᾽Ποπολάρο᾽ που δεν ειναι καθολου κωμωδια σαν την ταινια. Ιδιαιτερα σε σχεση με τα κοινωνικά δρώμενα ειναι ᾽Το Φαντασμα᾽ (και σε σειρά με την Λυδια Κονιορδου παρακαλώ) και ο ''Κακος ο δρόμος᾽. Επισης θυμάμαι και αυτά που δεν μου άρεσαν ᾽Η αδερφούλα μου᾽, ᾽Οι συζηγοι της Νινας᾽ και κάποια παιδικά.
Γεννήθηκε το 1867 στην Πολη και μεγάλωσε στην Ζάκυνθο. Αργότερα μετακομισε στην Αθηνα οπου εργάστηκε σαν δημοσιογράφος σε εφημεριδες και περιοδικά. Ξεκινησε να σπουδάζει Φυσική και Μαθηματικά αλλά δεν τελείωσε ποτέ. Το 1894 ανέλαβε τη διεύθυνση της Εικονογραφημένης Εστίας, το 1896 έγινε αρχισυντάκτης του περιοδικού Η Διάπλασις των Παίδων. Από το 1901 ως το 1912 δημοσίευε στο περιοδικό Παναθήναια λογοτεχνικά έργα και μελέτες και από το 1912 άρχισε να συνεργάζεται με το Εθνος, γράφοντας μυθιστορήματα σε συνέχειες. Το 1927 ίδρυσε το περιοδικό Νεα Εστία του οποίου ήταν διευθυντής ως το 1934. Πέθανε το 1951. Έγραψε πάνω από 80 μυθιστορήματα και πλήθος διηγημάτων καθώς και θεατρικά έργα και κριτικές.
Εργο
Ο Ξενόπουλος ειναι από τους συγγραφείς που αγαπούσα πολύ μικρή και έχω διαβάσει σχεδόν τα πάντα (αν και μου έχουν ξεφύγει διάφορα συγκλονιστικού ενδιαφέροντος όπως αυτό με τον τέλειο τιτλο ᾽Ἀπό την κουζίνα στο χαρέμι᾽᾽). Στην Ερμούπολη στην οποία μεγάλωσα ο Ξενόπουλος ζει και βασιλεύει. Η δημοτική βιβλιοθήκη έχει τα άπαντα καθώς και τεύχη της ᾽Διάπλασης των παίδων᾽ και τα έργα του ακόμα κυκλοφορούν και στα βιβλιοπωλεία. Οταν ομως ήμουν μικρή ήταν ο αγαπημένος συγγραφέας όλων. Τα θεατρικά του επίσης παίζοταν συχνά από τους τοπικούς εξαιρετικούς ερασιτεχνικούς θιάσους και σε σχολικές παραστάσεις. Τον κάναμε και στο σχολείο. Τον πηγαίναμε δώρα σε γιορτές, γενέθλια και σε συγγενείς στο νοσοκομείο με καλλιτεχνική αφιέρωση ( κυρίως απο τις εκδόσεις Βλάσση με τα σομον-καφέ εξώφυλλα με ένθετες φωτος σε αναπαράσταση εποχής).
Οι λόγοι της επιτυχίας πολλοί. Πρώτον ο Ξενόπουλος καθιέρωσε το λεγόμενο ᾽ἀστικό μυθιστόρημα᾽ και μάλλον ταυτιζόμασταν καθότι δεν ειχαμε και πολλά βιώματα απο λόγγους, βουνά, προβατάκια και ραχούλες ούτε καν απο γραφικά νησάκια. Για χρόνια πίστευα πως μερικά εργα λάμβαναν χώρα στην Ερμούπολη ἀποψη που ενθάρρυναν και οι καθηγητές στο σχολείο. Θυμάμαι κάποιες αναφορές (οι ήρωες να έρχονται συχνά για δουλειές ή να κατάγονται απο κει αλλά τωρα μπορεί να κάνω και λάθος διότι απλά μου φαίνοταν πολύ οικεία τα σκηνικά που περιέγραφε). Ισως να οικοιοποιηθήκαμε τον Ξενόπουλο γιατί οσοι συγγραφεις ανέφεραν τα ηθη και τα έθιμα του εν λόγω τόπου (Καραγάτσης, Ροίδης, Λιλίκα Νάκου) το έκαναν με διάθεση κριτική και περιπαικτική (για να το πούμε ευγενικά). Ο Ξενόπουλος περιέγραφε την αστική ζωή με διάθεση λατρείας και μας θύμιζε εμμέσως την Ερμούπολη στις μεγάλες δόξες της πράγμα που μας άρεσε γενικώς να φαντασιώνουμε. Για αυτό και ήταν πολύ δημοφιλής στην Σύρο αν και σχεδόν ολα τα έργα διαδραματίζονται σε Ζάκυνθο και Αθήνα.
Επαθα πολιτισμικό σοκ οταν διαπίστωσα πως αυτό δεν συνέβαινε στην υπόλοιπη Ελλάδα και θεωρούσαν πως εισαι και κομματάκι γραφικός αν δηλώνεις την αγάπη για τον Ξενόπουλο.
Τα έργα
Αυτό που κατέστρεψε την υστεροφημία του Ξενόπουλου ειναι η εργατικότητα του. Οταν γράφεις τοσα δεν μπορεί να ειναι ολα αριστουργήματα πως να το κάνουμε, άνθρωπος εισαι καλο θα ηταν να προσέχει και ο εκδότης τι κυκλοφορεί.
Ο Ξενόπουλος ήταν επαγγελματίας παραμυθάς και έγραφε με το κιλό. Αν ειχε εκδοσει το ένα πέμπτο θα θεωρουταν ακόμα μεγάλος αλλά θα χἀναμε πολλές απολαυστικές σελίδες διότι κυρίες και κύριοι το μεγάλο ταλέντο του Ξενόπουλου δεν ηταν τοσο η ηθογραφία, η γλαφυρή εικόνα της αστικής τάξης των αρχων του 20ου αιώνα σε σχέση με το πόππολο κτλ. που έχετε ισως ξανακούσει αλλά το οτι γράφει για το σεξ. Και οταν λέμε γράφει, γράφει. Καλύπτει ολο το φάσμα από την απλή επιθυμία στην εμπορευματοποιήση, το γυναικείο σώμα ως φετίχ της ανδρικής τιμής ή φαντασίωσης και κυρίως λέει απλά και κατανοητά το προφανές πλην ανήκουστο πως και οι γυναίκες έχουν λόγο πάνω στο θέμα και δεν ειναι μονο θυματα ή φαμ φατάλ αν και στα έργα του εχει αρκετές και απο τα δυο. Πολλά βέβαια μοιάζουν ξεπερασμένα, άλλα όμως όχι, και κάποια ειναι μοναδικά πρωτότυπα όπως η ᾽Γκιοβάννα᾽ (νομίζω πως ειναι αυτή) που δεν βρίσκει γαμπρό αν και κουκλάρα διότι ᾽το σώμα της ειναι σαν μην έχει βάρος᾽ και τέλος πάντων ο άντρας ο σωστός θέλει και την αφή και οχι μονο φατε ματια ψαρια οπόταν ολοι οσοι παίρνουν μια γευση από Γκιοβάννα φεύγουν τρέχοντας. Ναι εντάξει με τέτοιο θέμα άλλος θα έκανε κάτι αντάξιο του Μπατάιγ ή του Απολλινέρ αλλά αυτό είναι θρεντ για τον Γρηγόρη Ξενόπουλο ο οποίος απλώς μας λέει την ιστορία. Το αγαπημένο μου όλων ειναι Ὀ κατήφορος᾽ όπου η Ρόζα, κορη καλης οικογένειας καταλήγει σε πορνείο και παρασύρει μαζί και την δύστηχη υπηρέτρια της που ήταν ένα απλό φτωχό πλην τίμιο κοριτσι του λαού. Τα κινητρα της Ρόζας δεν ειναι μονο οικονομικά και δυστηχώς έχει σπαρακτικό τέλος που με είχε αφήσει άφωνη και πολύ δυστηχή και δεν της άξιζε της κακομοίρας. (μηπως να ανοιξω θρεντ με θέμα τους λογοτεχνικούς ήρωες μου που τράβηξαν τα πάνδεινα πριν το μοιραίο; έχω βαρεθεί να γράφω για τραγωδίες!). Ακολουθεί η περίφημη τριλογία των αντιθέσεων ᾽Πλουσιοι και φτωχοι᾽, ᾽Τιμιοι και άτιμοι᾽ και το (ελαφρά κωμικό) ᾽Τυχεροί και άτυχοι᾽ έργα επίκαιρα και τώρα ειδικώς το νούμερο δυό που μαντέψτε ποιοι τα πάνε περίφημα και ποιοι οχι. Επεται η κατηγορία ᾽υποκρισία σε σχέση με θέματα τιμής᾽ με το κωμικό Ὀ Κοσμος και ο Κοσμάς᾽ (ειχα και στολή ᾽Φιορούλα᾽ στις απόκριες τέτοιο σουξέ ο Ξενόπουλος!) και το σοκαριστικό Ἠ τιμή του αδερφού᾽. Επίσης οι ηρωίδες που αγαπούν τρελλά άντρες που δεν αξίζουν τις θυσίες τους η Στελλα Βιολάντη (και σε θεατρικό), η Φωτεινη Σαντρή και ο Κοκκινος Βράχος. (και άλλες αλλά μου διεφευγουν αυτη τη στιγμή ειναι και αργά). Στα θεατρικά να πούμε το κλασσικο ᾽Μυστικο της κοντέσας Βαλέραινας᾽ και τον ᾽Ποπολάρο᾽ που δεν ειναι καθολου κωμωδια σαν την ταινια. Ιδιαιτερα σε σχεση με τα κοινωνικά δρώμενα ειναι ᾽Το Φαντασμα᾽ (και σε σειρά με την Λυδια Κονιορδου παρακαλώ) και ο ''Κακος ο δρόμος᾽. Επισης θυμάμαι και αυτά που δεν μου άρεσαν ᾽Η αδερφούλα μου᾽, ᾽Οι συζηγοι της Νινας᾽ και κάποια παιδικά.
Τελευταία επεξεργασία από έναν συντονιστή: